Evde Kompost Nasıl Yapılır?

    Böyle ifade edince kulağa karmaşık gelebilir ama, aslında bir bitki yetiştirdiğimizde, bir çiçek açtığını gördüğümüzde nasıl tatmin oluyorsak atıklarımızın bu kadar verimli bi toprağa dönüştüğünü gördüğümüzde de aynı şeyi tecrübeliyoruz.

     Bitki yetiştirmek için bir bahçeye ihtiyacımız olmadığı gibi, kompost yapmak icinde çok büyük bir alana ihtiyacımız yok. Balkonlarımızda bunun icin bi yer ayırabilir ve çocuklarımızla birlikte evde kompost yapmayı deneyerek ekolojik ve doğal bir süreci gözlemleyerek, doğal bitkiler yetiştirebiliriz. Çocuklarımızla birlikte bu tarz deneyler yaparak, farkındalıklarını arttırmak, toplumsal bilincimizin gelişmesi ve onlara güzel bir gelecek bırakmamız için güzel bir fırsat.

“Topraktan aldığını toprağa geri ver”  

Evde kompost yapmanın sıcak ve soğuk yöntemler olarak bir çok yolu var.  Bunlardan en kolay ve az riskli olanı soğuk kompost: Kısaca yeşil ve kahverengi malzemeler olarak ayırdığımız atıklarımızı üst üste yerleştirerek, doğru şekilde çürümelerini sağlıyoruz.

Biraz kimya, Biraz biyoloji...

Kompost süreci:  Yeşil ve kahverengi olarak ayırdığımız organik atıklarımız dönüşürken sırasıyla azot (N) ve karbon (C) salınımı gerçekleştiriyorlar. Doğru C:N oranına (30:1) ulaşıldığında kompost başlıyor.

• Yeşil malzemeler (N) sebze, meyve atıkları, yeşil yapraklar, çay atıkları, yumurta kabukları, ekmek, kahve artıkları ve filtreleri…                               
• Kahverengi malzemeler (C) kuru yaprak, sap, dal ve ağaç kabukları, kuruyemiş kabukları, talaş, solmuş çiçekler (sokakta, evimizin önünde kolaylıkla bulabileceğimiz kuru atıklar)
  *pamuk, peçete, gazete, dergi, saç, tırnak, hayvan kılı gibi diğer organik atıkları unutmayın.
• Kaçınılması gereken atıklar: narenciye kabukları (asit oranı yüksek olduğu icin az kullanılmalı), artık et, tavuk, balık, kemikler, kabuklu deniz ürünleri, süt ürünleri (kötü kokular üretir ve başka mikrorganizmalara ev sahipliği yapar), atık yağlar, kızartma yağlar, metal, kumaş, hayvan kumu. 

Nelere ihtiyacımız var?  

1 geniş saksı ve tabağı, 1 kürek ve organik atıklarımız

• Saksımızı tabağıyla birlikte kompost yapacağımız yere yerleştiriyoruz.
• Ilk katmanımız biraz toprak ve kahverengi atıklarımızdan oluşturuyoruz
• Üstüne kompost için ayırdığımız yeşil atıklarımızı koyup, üstünü tekrar kahverengi atıklarla kaplıyoruz.
• Atıklarımız biriktikçe, bu katmanları sırasıyla tekrarlıyor ve her katmanın 10cm’i geçmemesine ve eşit oranda olmalarına özen gösteriyoruz.
  
  *Saksı yerine bir kova, çöp kutusu, ya da özel kompost bidonu kullanabilirsiniz.
  *Atıkları olabildiğince küçük parçalar halinde atmamız, süreci hızlandırmamıza yardimci olur.
  *Başarılı bir kompost kendi gözlemleriniz ve deneme yanılma yöntemi ile gerçekleşir.

Kompostumuz bir canlı ve beslenmeye ihtiyacı var;

• Karıştırmak: Her atık eklediğimizde fermantasyon sürecini başlatmak için karıştırıyoruz. Üst katmanın kahverengi kalması kötü koku ve sinekleri engellemenize yardımcı olur.
  Nem ve hava dengesini sağlamamız gerekiyor;
• Havalandırmak: Oksijene ihtiyacı olduğunu unutmayın! Saksımızın altında yeterince deliği yoksa bir kaç delik açmamız gerekebilir. En azından haftada bir saksımızı karıştırarak havalandırmamız gerekiyor. Sürecin başında bunu daha sık yapabiliriz.
• Nemlendirmek: Kompostumuz nemli bir sünger gibi olmalı. Kuruduğu zaman biraz su verebilir ya da yeşil malzeme ekleyebiliriz. Tam tersine çok ıslak ise, kahverengi atıklar ekleyebiliriz. Yağmurlu günlerde fazla suyu engellemek için üstünü bir saksı altlığı ya da film ile kapatabiliriz.
  
  Bu etapları tekrarladığımızda, bir kaç haftanın sonunda, kompostunuzun iyice karıştığını ve atıklarınızın yok olduğunu farkedeceksiniz. Elde ettigimiz toprağı, kurutup, eleyerek, evdeki bitkilerinize kullanabilir, yeni bitkiler ekebilirsiniz! 

Hatırlatalım sizlere etlerimizi ulaştırdığımız kaplarınızı geri dönüşüme göndermeyi ya da onlara ikinci bir hayat vermeyi unutmayın! Kapları mutfakta kompost için ayırdığınız atıklarınızı toplamak için ya da tohumlarınızı ekip, filizlenme süreçleri için kullanabilirsiniz.

Bu yeni ev alışkanlığınızın belki sizin için küçük, ama dünya için büyük bir adım olacağını unutmayın.

Biz de Nebyan Doğal ailesi olarak “Sıfır Atık” hedefimiz için her geçen gün kendimizi geliştirip, çözümler üretmeye devam ediyoruz. Evlerinizde kompost dışında yapabileceğiniz değişikliklere göz atmak isterseniz Evsel Atıklar ve Karbon Ayak İzi yazımıza göz atabilirsiniz.

Doğayla kalın!